Bağırsak kanseri, dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu haline gelmiş durumda. Özellikle son yıllarda bu hastalıkta görülen artış, uzmanların dikkatini çekiyor. Gelir düzeyi yüksek ülkelerde, düşük ve orta gelirli ülkelere göre daha fazla görülmesi, beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı ve genetik faktörler gibi etkenlerle ilişkilendiriliyor. Ancak son dönemde ilginç bir durum ortaya çıktı: Bağırsak kanseri, geçmişte çoğunlukla yaşlı bireylerde görülen bir hastalıkken, şimdi genç yetişkinler arasında da yaygınlaşmaya başladı. Genç yaş grubunda bu artışın nedenleri, belirtileri ve buna karşı alınabilecek önlemler, günümüzde büyük bir endişe kaynağı. Bu yazımızda bağırsak kanserinin nedenlerince, gençlerde risk altındaki faktörlerden ve bu hastalıktan korunma yollarından bahsedeceğiz.
Bağırsak kanserindeki artışın temel nedenleri arasında beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite eksikliği ve genetik yatkınlık gibi etkenler yer alıyor. Günümüzde fast food kültürünün yaygınlaşması, işlenmiş gıda tüketiminin artması ve lif yönünden zengin gıdaların az tüketilmesi, bağırsak sağlığını olumsuz etkileme potansiyeline sahip. Ayrıca, yeterli fiziksel aktivitenin olmaması da obeziteye yol açarak, bağırsak kanseri riskini artıran faktörlerden biri olarak karşımıza çıkıyor.
Genetik faktörler de bağırsak kanseri gelişiminde önemli bir rol oynar. Ailede bağırsak kanseri hikayesi bulunan bireylerin, bu hastalığa yakalanma oranı artmaktadır. Bunun yanı sıra, bazı genetik hastalıklar (örneğin, Ailesel Akdeniz Ateşi, Lynch sendromu) bağırsak kanseri riskini belirgin şekilde artırabilir. Öğrenim düzeyinin ve sağlık hizmetlerine erişimin artması da, hastalığın erken evrede tespit edilmesine olanak tanır. Fakat, gençlerde görülen durum, özellikle bu kişilerde belirtilerin geç fark edilmesi ve tetkiklerin yapılmamasıyla ilintilidir. Bazı sağlık sorunları, genç bireyler arasında "genç yaştan ötürü önemli değil" kaygısıyla göz ardı edilebiliyor.
Gençlerde bağırsak kanseri belirtilerinin göz ardı edilmemesi gerekiyor. Sık sık karın ağrısı, şişkinlik, dışkıda kan, ani kilo kaybı, sindirim düzensizlikleri gibi durumlar gözlemleniyorsa, mutlaka bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır. Bu belirtiler, genellikle genç bireylerin daha yaygın olarak özel bir nedeni olmaksızın yaşadığı sindirim sorunlarıyla karıştırılabilmektedir. Ancak, bu belirtilerin uzun süre devam etmesi durumunda, bir doktora görünmek şarttır.
Bağırsak kanserinden korunmanın en etkili yollarından biri düzenli tarama testleri yaptırmaktır. Genel olarak 50 yaş üstü bireyler için önerilen tarama testleri, bazı durumlarda yaş daha düşük seviyelere çekilmiştir. Aile öyküsü olan bireylerin daha erken yaşlarda düzenli tarama yaptırmaları önerilmektedir. Bunun yanı sıra, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının benimsenmesi, yeterli fiziksel aktivitenin yapılması, alkol ve sigara tüketiminin azaltılması da bu kanser türünden korunma konusunda etkin yöntemlerdendir.
Sonuç olarak, bağırsak kanserinin artış göstermesi, sadece yaşlı bireyleri değil, gençleri de tehdit eden önemli bir sağlık sorunudur. Bu konuda toplum bilincinin arttırılması, genç bireylerin düzenli sağlık kontrollerini yaptırmaları ve sağlıklı yaşam tarzlarını benimsemeleri, hastalığın önlenmasi açısından kritik öneme sahiptir. Farkındalık yaratmak, erken teşhis ve tedavi sürecini hızlandırmak, genel sağlık ve yaşam kalitesinin artırılmasına katkı sağlayacaktır.